(Dit artikel is geschreven door de heer Finus de Broekert, verbonden aan bureau Phaos – aangepast door Anita Verdonk consultancy)
Insights is gebaseerd op het werk van Carl Gustav Jung. Hij leverde een belangrijke bijdrage aan de ontwikkeling van de psychologie en het doorgronden van de psychologische typeringen van mensen. Het uitgangspunt van Jung was daarbij dat elk mens uniek is, maar ook dat ieder mens bepaalde diep gewortelde psychologische voorkeuren heeft, die hem een bepaalde kijk op situaties geeft. Het gedrag dat voortkomt uit deze voorkeuren bepaalt de wijze van communiceren, nemen van besluiten, samenwerking, leidinggeven, etc. Uitgaande van het werk van Jung ontwikkelde Dr. Jolande Jacobi een systematiek van 8 basispersoonlijkheidstypen. Daarmee was de basis gelegd voor het Insightsâ model dat door Andrew en Andy Lothian in het begin van de jaren 90 van de vorige eeuw werd ontwikkeld en vorm kreeg in de Insights Learning & Development organisatie. Alleen Insights-geaccrediteerde professionals mogen het Insights-concept en de bijbehorende producten gebruiken. Het wordt onder andere gebruikt bij de ontwikkeling van het persoonlijk leiderschap, van teams en van cultuurinterventies.
Insights is in de basis een eenvoudig model met vier kwadranten (vertaald in vier kleuren) die mensen en hun voorkeursstijlen tot uitdrukking brengen. Ieder persoon zal in zijn functioneren in meer of mindere mate vier kleuren of ‘energieën’ laten zien. Hoewel iedereen alle vier kwadranten in meer of mindere mate tot zijn beschikking heeft zullen door persoonlijke voorkeuren bepaalde kleuren meer of minder te zien zijn. Onderstaande figuur brengt de vier kleuren in beeld met een korte beschrijving van de kwaliteiten die bij elk van de ‘energieën’ horen.
Jung onderscheidt in zijn werk drie psychologische voorkeuren:
- De wijze waarop we onze aandacht richten en onze energie tot uitdrukking brengen: extraversie of introversie.
- De manier waarop mensen oordelen en besluiten nemen verschilt. Dit noemde Jung de ‘rationele’ functies. Hier zijn weer twee uitersten: denken en voelen.
- Functies die dieper in ons innerlijke verborgen zijn en worden gebruikt om informatie tot ons te nemen, de ‘irrationele’ functies. We onderscheiden gewaarworden en intuïtie.
Door alle vier de functies (denken, voelen, gewaarworden en intuïtie) te verbinden met de bewustzijnsinstelling (introversie en extraversie), kon Jung uiteindelijk acht persoonlijkheidscombinaties of ‘hoofdtypen’ identificeren.
Insights heeft op basis van de theorie van Jung een instrument ontwikkeld waarin door middel van het invullen van een beperkt aantal vragen (via internet, tijdsinvestering 20 tot 30 minuten) een persoonlijkheidsprofiel van een deelnemer kan worden gemaakt, waarbij ook duidelijk wordt wat de plaats van de deelnemer is op het ‘Insights-wiel’ dat afgeleid is van de acht typen. Bij het werken met een team worden deze individuele scores bij elkaar gebracht in een teamwiel (zie volgende figuur).
Dit teamwiel is de basis van de analyse van de teamdynamiek, waarbij uiteraard ook de taakopdracht van het team wordt betrokken. De ervaring leert dat door middel van het teamwiel de kracht van het team goed in beeld kan worden gebracht, maar dat uiteraard ook de risico’s snel zichtbaar zijn. Dit kan worden geplaatst tegen de ervaring van de samenwerking.
De kracht van Insights is dat deze teamanalyse diepte krijgt doordat van ieder individueel teamlid meer zicht wordt gegeven op de eigen persoonlijkheidsvoorkeuren. De deelnemers aan de workshop ontvangen daarvoor naast het teamprofiel ieder individueel een rapport van de analyse, het ‘Insights-profiel’. Dit Insights-profiel bestaat uit een aantal onderdelen, waarvan de belangrijkste zijn:
- Een beschrijvende tekst over de persoonlijke stijl van de deelnemer.
- Sterke en zwakke punten van de betrokkenen.
- De unieke combinatie van talenten en kwaliteiten die de deelnemer inbrengt in een team.
- Suggesties voor persoonlijke ontwikkeling.
- Een deel over de managementstijl van de deelnemer.
- Een diagram met daarin aangegeven de positie van de deelnemer in het ‘Insights-wiel’.
Naast het persoonlijk profiel ontvangen de deelnemers een korte toelichting ‘Een korte reis’, waarin meer achtergronden van het model worden uitgelegd.
De ervaring heeft geleerd dat Insights een uiterst krachtig instrument is om op een fundamenteler niveau te interveniëren in de teamsamenwerking.